LUẬT ĐỊA PHƯƠNG LÀ GÌ?

Trước tiên phải nói về sự thú vị của môn golf khi biết rằng nó thuộc trong số ít các bộ môn mà “sân bãi” thi đấu không bao giờ giống nhau. Khác hoàn toàn các môn thể thao phổ biến như bóng đá, bóng bàn, tennis…, cho dù bạn có chơi ở bất kỳ đâu thì đều được tiến hành trên các sân có thiết kế tiêu chuẩn về kích thước, quy tắc bố trí các thiết bị y chang nhau , có chăng chỉ sai lệch về chất lượng mà thôi.

Quay trở lại với sân golf, sẽ không bao giờ có bất kỳ sự trùng lặp nào bởi mỗi sân có địa hình, diện tích, thiết kế, quy mô và các thiết bị, cây cỏ , hố cát… được bố trí hoàn toàn theo đặc thù riêng biệt. Chính những đặc trưng này làm xuất hiện một số điều luật riêng của sân và có thể nói gần như hầu hết các sân golf đều ít nhiều có điều luật riêng của mình. Những luật riêng đó (local rules) thông thường được mô tả ở mặt sau của bảng điểm (scorecard) hoặc ghi trên bảng thông báo treo bên trong câu lạc bộ nhằm giúp người chơi tiếp cận và nắm bắt nhanh chóng thông tin.

Đương nhiên , các luật lệ riêng mà sân golf đưa ra phải phù hợp với luật golf chung hoặc sự khác biệt nằm trong giới hạn có thể chấp nhận được.Ví dụ, một vài điều luật địa phương tiêu biểu mà chúng ta hay bắt gặp trên các sân golf Việt Nam là luật hướng dẫn đánh bóng khi va vào cột đèn chiếu sáng ban đêm, chỉ dẫn đánh bóng dự phòng, xử lý tình huống bóng bị lún vv… Thậm chí, một số sân do đặc thù của thời tiết hoặc sân đang tiến hành xây dựng sửa chữa có thể đưa ra một số luật địa phương áp dụng tạm thời trong thời gian ngắn thông qua các thông báo nhận trực tiếp từ marshall và caddie. Chẳng hạn, quy định golfer có thể nhặt bóng nếu muốn ngay sau khi đã đưa được bóng lên green tạm thời (do green chính đang sửa chữa chẳng hạn) và tính 2 gậy bất chấp bóng nằm ở bất kỳ vị trí nào trên green. Hay thêm một ví dụ cho tình huống liên quan đến thời tiết, vì có những sân thường xuyên có mưa liên tiếp dẫn đến bóng bị lún (găm) trên khắp bề mặt sân, thậm chí mất bóng khi rơi vào bunker, thì có thể cho phép áp dụng luật địa phương đặc biệt như được thả bóng ra vị trí tốt hơn mà không bị phạt gậy để khắc phục điều kiện thời tiết khắc nghiệt trong suốt thời gian này.

Các phân tích nêu trên cho thấy, đối với môn golf, việc xuất hiện luật địa phương là nhu cầu tất yếu, hoàn toàn hợp lý và cần thiết để giúp giải quyết những tình huống cụ thể mà nếu không có thì luật golf chính thống khó có thể giải quyết được một cách đúng đắn và phù hợp nhất với điều kiện đặc thù của sân. Qua đây chúng ta cũng hiểu rằng, để chơi golf giỏi thì bên cạnh kỹ thuật, hiểu luật còn cần phải lưu ý đến các luật địa phương nhằm tránh mắc lỗi, đồng thời biết khai thác lợi thế khi sử dụng các điều luật riêng của sân golf.

TẦM QUAN TRỌNG CỦA “ĐỊA PHƯƠNG”

Luật địa phương ra đời đã thể hiện được vai trò khỏa lấp sự hạn chế mà luật golf chưa đáp ứng được hết các đặc điểm riêng của mỗi sân. Tuy nhiên nếu dễ dãi hoặc tùy tiện khi đưa ra các “local rules” sẽ dẫn đến nguy cơ đẩy luật golf về gần với luật nhóm, “luật rừng” và trở thành “kẻ thù” kéo lùi sự phát triển của môn golf.

Lo lắng này hoàn toàn có cơ sở. Trong các tranh luận trên cộng đồng golf đã chỉ ra một số trường hợp luật địa phương không hợp lý, áp dụng tiền hậu bất nhất, thay đổi không có thông báo và ngay chính “những nhà làm luật của sân” cũng cảm thấy sự bất cập đó. Chúng ta hay nghe thấy các golfer nói tới khái niệm sân golf tiêu chuẩn và phi tiêu chuẩn ở Việt Nam. Ở đây, nếu đứng ở góc độ luật golf thì có thể nhận xét sân golf càng phải đưa ra nhiều điều luật địa phương thì tính phi tiêu chuẩn càng cao.

Rõ ràng, giống như các môn chơi khác, người chơi sẽ cảm thấy ngạc nhiên hoặc không thấy sự hấp dẫn khi phải thực hiện một luật cá biệt nào đó một cách bất ngờ so với điều luật chung mà do tính chất cục bộ của sân tạo ra. Nhìn từ tình trạng áp dụng luật địa phương tại các sân golf Việt Nam trong thời gian hiện nay, rất nhiều điều luật bất cập đã tồn tại khá lâu, thậm chí đã được người chơi và chuyên gia góp ý chỉnh sửa tuy nhiên rất nhiều sân còn coi nhẹ công tác cập nhật và chỉnh sửa sao cho phù hợp với thực tế tình trạng của sân. Sự lỏng lẻo và thờ ơ này còn do trình độ chuyên môn của những người có trách nhiệm điều hành bị hạn chế dẫn đến nhiều sân golf tuy sở hữu cảnh quan, dịch vụ và chất lượng sân không tệ nhưng những luật địa phương vô lý và tùy tiện đã trở thành rào cản gây khó chịu cho người chơi.

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG LUẬT ĐỊA PHƯƠNG

Như đã biết, luật golf sau một số năm vẫn phải có những đợt cập nhật mới để phù hợp với hơi thở của thời đại. Suy cho cùng thì golf cũng chỉ là môn thể thao phục vụ nhu cầu giải trí của con người, do đó phải phát triển theo hướng thỏa mãn nhu cầu của người thụ hưởng.

Nhìn lại những điều luật golf cũ vô cùng phí lý mà vẫn tồn tại từ xa xưa chỉ vì những nhà làm luật theo trường phái bảo thủ muốn giữ lại những nét riêng và độc đáo của golf, song phần đúng vẫn thường thuộc về số đông vĩ đại. Bất chấp nhiều điều luật còn gây tranh cãi, nhưng có thể nói bước thay đổi lớn lao của luật golf 2019 là bằng chứng hùng hồn cho quan điểm phải dũng cảm chấp nhận thay đổi một khi nhận được góp ý có lý có tình của “thần dân” chơi golf. Thiết nghĩ những nhà làm luật “local rules” cũng nên tiếp cận vấn đề chăm lo cho luật riêng của sân theo cách ấy.

Cụ thể, sau nhiều năm khai thác, sân golf có thể sẽ có thay đổi về cảnh quan, sửa chữa hay xây dựng thêm công trình phụ trợ vv… Điều đó dẫn tới rất nhiều sai lệch so với thiết kế ban đầu của sân nên thông thường phải tiến hành mời các chuyên gia đo đạc và cập nhật lại các chỉ số về độ khó của sân. Tuy nhiên, ít thấy các chuyên gia về luật golf được các sân mời đến để khảo sát, đánh giá cũng như tư vấn về mức độ phù hợp của luật địa phương ra sao. Với tốc độ phát triển ngành golf của Việt Nam vài năm gần đây, chúng tôi nhận thấy, bằng nỗ lực từ nhiều phía khác nhau, chúng ta đã có những sân golf, giải golf đạt chất lượng rất cao, số lượng golfer nghiệp dư là người nước ngoài “tràn” sang trải nghiệm sân golf ở Việt Nam gia tăng với tốc độ đáng tự hào như thống kê mà ngành Du Lịch Việt Nam đã công bố năm 2018.

Trước cơ hội phát triển mạnh mẽ như vậy, đòi hỏi các nhà điều hành sân golf, các đơn vị quản lý đang chăm lo cho nền golf nước nhà cần dành sự quan tâm đáng kể cho việc đảm bảo luật địa phương của mỗi sân golf phải được thực thi nghiêm túc. Luật địa phương chuẩn chỉ cũng sẽ góp phần tạo nên cuộc chơi hấp dẫn, không bị cắt vụn và giảm bớt “tính nhóm, tính rừng” trong các tranh cãi vẫn thường thấy trên các sân golf Việt Nam.

-Theo Tạ Anh Chiến-